شهرستان شادگان - دانش‌نامه فرهنگ ایثار , جهاد و شهادت

شهرستان شادگان با 3197 کیلومتر مربع مساحت در جنوب استان خوزستان واقع شده است و از شمال به شهرستان اهواز، از شرق به شهرستان ماهشهر، از جنوب به شهرستان آبادان و از غرب به شهرستان خرمشهر محدود می‌شود. آب و هوای این شهرستان گرم و مرطوب است و رودخاته کارون و نخلستان‌های گسترده آن در غرب شادگان واقع است. شهر شادگان مرکز این شهرستان است و فاصله آن از اهواز 80 کیلومتر، از آبادان 58 کیلومتر و از بندر ماهشهر 50 کیلومتر است. این شهر کهن از شهرهای آباد در دوره ساسانیان بوده و در آن زمان این شهر را «دژ قباد»، «قباد خوره»، «دراک» و «دورق» نیز نامیده‌اند.در دوره اسلامی و تا چند دهه پیش، این شهر را «فلاحیه» می‌نامیدند اما در دوره پهلوی دوم به شادگان تغییر نام یافت. از آثار شاخص و جاذبه‌های دیدنی این شهرستان می‌توان به تالاب بین‌المللی آن اشاره نمود که جزء ده تالاب برتر دنیا است.

جاری بودن رودخاته کارون در غرب این شهرستان در طول جنگ به عنوان مانعی بزرگ برای پیشروی دشمن به این شهرستان محسوب می‌شد اما همچنان شهرستان شادگان یکی از محورهای دسترسی به آبادان و شرق خوزستان بود. لذا دشمن پس از اشغال شمال خرمشهر، برای اشغال و محاصره آبادان، بخش‌هایی از جنوب‌غربی این شهرستان را در حوالی مارد و دارخوین به تصرف درآورد. منطقه دارخوین تا سلمانیه در ابتدای جنگ شاهد عملیات متعددی از جمله عملیات «فرماندهی کل قوا، خمینی روح خدا» و عملیات بزرگ ثامن‌الائمه(ع)‌ بود، پس از آن نیز در عملیات بیت المقدس محدوده دارخوین یکی از محورهای هجوم به دشمن بود و سپس در عملیات‌های والفجر 8 و کربلای3 این شهرستان مکانی برای آموزش رزمندگان شد. این شهرستان یکی از شهرستان‌های مهاجرپذیر استان خوزستان در طول جنگ بوده است.^[۱]

معرفی شهرستان شادگان

شادگان نام شهری است در استان خوزستان ایران. این شهر در زمینه شعر عربی در خوزستان مشهور است. ۹۸ درصد مردم شهرستان شادگان عرب و از تیره و طوایف بنی‌کعب، بنی تمیم، بنی مالک، باوی، مطور می‌باشند.

شهرستان شادگان دارای بیش از ۵۷ هزار هکتار اراضی قابل کشت است؛ ولی تنها نیمی از این اراضی کشت می‌شود. همچنین بیش از ۱۲ هزار هکتار نخیلات با دو میلیون اصله در این شهرستان وجود دارد که سالانه حدود ۵۰ هزار تن خرما که بیش از ۳۵ هزار تن از آن به خارج کشور صادر می‌شود. ضمن اینکه سالانه ۲۸ هزار تن گندم تولید می‌شود.^[۲]

وجه تسمیه

بنا به نوشته‌ی حاج علوان شویکی پس از مشاهده‌ی ناحیه‌ی مزبور توسط یاران و افراد شیخ سلمان آن‌ها ضمن پیشنهاد آن محل به شیخ سلمان به عنوان مکانی صعب الوصول جهت استقرار بنی‌کعب، خطاب به شیخ چنین می‌گویند: «هذا هو الفلاح». یعنی این مایه‌ی نجات است. از این رو در آن ناحیه مسکن گزیدند و آن را «فلاحیه» نامیدند. شیخ سلمان به همه‌ی طوایف و عشایر بنی‌کعب، چه آن‌هایی که در شط العرب بودند و چه آن‌هایی که بر رود کارون ساکن بودند دستور داد تا اطراف فلاحیه قلعه‌ای بنا کنند. قلعه فلاحیه در سال ۱۱۶۰.ق بر گرد فلاحیه احداث شد و رود فلاحیه را از میان آن شهر گذراندند.

این منطقه در قدیم با نام دورَگ و بخشی از آن با نام دورق شناخته می‌شد. این نام‌ها در زمان ورود اعراب به صورت دورق و سُرَّق تلفظ شد.^[۲]

موقعیت‌ها

منطقه قطرانی

روستای مدینه

تالاب بین‌المللی شادگان

محل انرژی اتمی

جاده آبادان ـ دارخوین

روستای سلمانیه و دارخوین

مقر لشگر 14 امام حسین(ع)

عملیات‌های مرتبط با شهرستان شادگان

منطقه دارخوین تا سلمانیه در ابتدای جنگ شاهد عملیات متعددی از جمله عملیات « فرماندهی کل قوا، خمینی روح خدا» و عملیات بزرگ ثامن الائمه (ع) بود، پس از آن نیز در عملیات بیت‌المقدس محدوده دارخوین یکی از محور های هجوم به دشمن بود و سپس در عملیات‌های والفجر 8 و کربلای 3 این شهرستان مکانی برای آموزش رزمندگان شد.

آثار باستانی شهرستان شادگان

1. منطقه قطرانی: منطقه تاریخی قطرانی که اکنون سرزمینی عاری از سکنه است، در گذشته‌ی دور تا قبل از اسلام، این پایتخت محل گذر و حکمرانی سلاطین و وزیران قدرتمند شمرده می‌شد که البته این نقطه را به نام پادشاه آن وقت ملک روزبه نام‌گذاری کردند که قدمت آن قبل از اسلام بوده و اکنون موقعیت جغرافیایی این اثر مهم و تاریخی در اطراف روستای قطرانی از توابع دهستان بوزی واقع می‌باشد و در سال ۱۳۸۸ عملیات ثبت آن در آثار ملی به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم این شهرستان توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان در دست اقدام می‌باشد.

2. روستای مدینه: یکی از روستا های اطراف شهرستان شادگان و از توابع دهستان بوزی می‌باشد. می‌گویند حکومت بنی خالد در حدود ۶۰۰ سال پیش در آن جا حکمرانی می‌کردند و در آن جا قلعه محکمی ساخته بودند که هنوز آثار آن پای هزاران گردشگر را به خود کشانده است.