مقدمه
پس از انجام عملیات موفق و موثر ثامن الائمه (ع)، فتح المبین، بیت المقدس، مسلم بن عقیل نمی‌بایست به عراق فرصت خارج شدن از حالت انفعالی و دفاعی داده می‌شد؛ بنا براین در طرح عملیات محرم علاوه بر آزادسازی ارتفاعات مرزی حمرین در جبهه جنوبی و تصرف جای پا برای تهدید منطقه العماره عراق، این موارد نیز در دستور کار قرارگاه مرکزی کربلا قرار گرفت.[۱]
اهداف عملیات
آزاد سازی جبال حمربن در جنوب دهلران[۲]
شرح عملیات
با فرا رسیدن ماه پیروزی خون بر شمشیر، شوری در جبهه‌ها در می‌گیرد. گردان‌های عزادار امام حسین(ع) با دسته‌های سینه‌زنی در خطوط جنگی و یگان‌ها به راه می‌افتد و خاطرات جنگ‌های صدر اسلام متجلی می‌شود. آوای مناجات برای سرور شهیدان همه جا می‌پیچد. نیروهای عراقی از وحشت حمله رزمندگان در ماه محرم به دستور فرماندهان در آمادگی کامل به سر می‌برند.
ماهواره‌های غرب با پرواز در آسمان منطقه عملیاتی، این هشدار را به صدامیان می‌دهند که حمله در شرف وقوع است، ولی به خاطر استتار نظامی نیروهای رزمنده نمی‌توانند منطقه درگیری را شناسایی کنند. عراق برای جلوگیری از عملیات احتمالی، طی پیامی از ایران می‌خواهد به خاطر ماه حرام از جنگ خودداری شود، غافل از این خودش در ماه ذی‌الحجه که از ماه‌های حرام محسوب می‌شود، حمله سرتاسریش را آغاز کرده بود. در منطقه عملیاتی موسیان شور و حالی دیگر حکمفرما می‌شود. لشکرهای 25 کربلا، نجف اشرف،
علی بن ابیطالب(ع) و امام حسین(ع) مأموریت می‌یابند خود را در خطوط درگیری محرم سازماندهی کنند و گردان سیدالشهدای لشکر 25 همچون دیگر یگان‌ها پس از سی کیلومتر پیاده روی به منطقه موردنظر رسیده و در آنجا مستقر می‌شوند. وظیفه هر لشکر و گردان مشخص و یادآوری می‌شود که دشمن به خاطر تجربه از عملیات قبل و حساس بودن نسبت به ماه محرم در آماده باش کامل به سر می‌برد و از آنجا که نمی‌شود از غافلگیری و بی‌خبری آن‌ها استفاده کرد، پس باید از سرعت عمل بهره گرفت. به فرماندهان نیروهای عمل کننده گفته می‌شود که اگر سرعت عمل عملیات فتح‌المبین در کار باشد، پیروزی چشمگیری حاصل خواهد شد در غیر این صورت، نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.
در حالی که همه چیز طبق برنامه دلخواه پیش می‌رود، هوای مهتابی، خلجانی در ذهن فرماندهان به وجود می‌آورد. برای رفع این مشکل، رزمندگان با خلوص تمام دست به دعا بر می‌دارند، ناگهان غرش مهیبی فضای منطقه را به لرزه در می‌آورد و در پی آن ابرهای سیاه و متراکم آسمان منطقه را می‌پوشاند. باران شدیدی در می‌گیرد و صدای رعد، طنین آتشبارهای دشمن را بی اثر و خاموش می‌کند و برق آسمان با درخشش خیره کننده، منورهای عراقی را بی فروغ جلوه می‌دهد. سرانجام با الطاف خدای متعال و فرماندهی حضرت صاحب‌الزمان (عج) زمینه برای اجرای عملیات فراهم می‌شود.
سرانجام لحظه موعود فرا می‌رسد و در قرارگاه کربلا، آیت‌الله طاهری، آیت‌الله جنتی و فرماندهان سپاه اسلام دست‌ها را با آسمان بلند کرده و از خداوند سبحان یاری می‌طلبند. ترنّم ریزش باران رحمت و نجوای دعای توسل درهم می‌آمیزد و فضای ملکوتی حاصل می‌شود و بار دیگر بوی عملیات فتح‌المبین را پر می‌کند.
در تاریخ 10/8/61 در ساعت 08/22 دقیقه، عملیات محرم با رمز مبارک «یا زنیب (س)» در منطقه عملیاتی موسیان با اهداف آزادسازی ارتفاعات حمرین در جنوب دهلران، خارج کردن شهرهای موسیان و دهلران از زیر آتش توپخانه و تهدید و دسترسی به امکانات داخل خاک عراق آغاز می‌شود.
رزمندگان اسلام مرکب از چهار لشکر از سپاه و یک تیپ از ارتش، حرکات مقدماتی را آغاز کرده و به سوی اهداف به حرکت در می‌آیند. لشکر 25 کربلا با عزمی راسخ، پس از عبور از میدان‌های وسیع مین و تله انفجاری، همچون صاعقه بر سر ارتش عراق وارد می‌شود. گردان حمزه این لشکر با سرعت عمل خارق‌العاده خود، خطوط دفاعی دشمن را شکسته و نخستین آثار شکست را بر بعثیان نمایان می‌سازد.
بر اثر آتش پر حجم دشمن، هرگونه تحرک از نیروهای پشتیبانی کننده ایران سلب می‌شود که سرانجام با لیاقت و کاردانی فرمانده گردان سیدالشهداء(ع) و مسئول گروهان عملیاتی گردان، نیروها با موفقیت از میدان مین و زیر آتش دشمن عبور می‌کنند و در این لحظات که نبرد به اوج خود می‌رسد، ابر سیاه کنار رفته و ماه دوباره ظاهر می‌شود.
لشکرهای امام حسین(ع) و علی بن ابیطالب(ع) و نجف اشرف در طرفین لشکر 25 همچون پتک بر سر دشمن فرود می‌آیند. لشکر امام حسین (ع) به سمت چم هندی یورش می‌برد، اما در اثر بارندگی و جریان سیل تعدادی از نیروها عقب مانده و عده‌ای هم به شهادت می‌رسند.
به ناچار رزمندگان این لشکر به سمت شمال منطقه درگیری به حرکت در می‌آیند و با نصب پل از منطقه چم هندی به طرف چم سری تغییر حرکت می‌دهند. با حرکتی بی‌نظیر و باور نکردنی برای دشمن، نیروهای متجاوز بعث از همین محور هدف تهاجم این لشکر مجرب قرار گرفته و قلع و قمع می‌شوند و ارتفاعات جبل حمرین، در معرض آزادی قرار می‌گیرند.
لشکر علی ابن ابیطالب(ع) به رغم آتش پر حجم دشمن، به سوی مواضع دشمن یورش می‌برد و با وجود آتش سنگین دژ دفاعی آن‌ها را درهم می‌کوبد که با ادامه تهاجم، جاده زیر دید و تیر مستقیم این لشکر قرار می‌گیرد و با این هجمه سنگین، به نقل و انتقالات دشمن در این محور خلل وارد می‌شود. جاده عین خوش، دهلران از زیر دید و تیرمستقیم خارج و ارتباط مرزی جنوب و غرب ایران بیش از پیش برقرار می‌شود.
لشکر حماسه آفرین نجف اشرف با حرکتی تحسین برانگیز، مقر تیپ 606 پیاده دشمن را محاصره می‌کند، به طوری که دشمن تا ساعت‌ها از محاصره مطلع نمی‌شود. از مقر فرماندهی لشکر 10 زرهی عراق به این تیپ اطلاع داده می‌شود که در محاصره هستند، لذا مقاومت کنند تا نیروهای کمکی برسند. فرماندهان این تیپ که بر اثر نوشیدن مواد الکلی هوش خود را از دست داده، اطلاعیه و آماده باش لشکر 10 را به تمسخر می‌گیرند. محاصره تیپ تکمیل و لشکر پیروز نجف اشرف با سرافرازی وارد موضع این تیپ می‌شود و تعدادی از سرابازان و فرماندهان آن را به اسارت در می‌آورد.
تا نزدیک صبح، بیشتر اهداف عملیات تأمین می‌شود و الحاق نیروها با موفقیت صورت می‌پذیرد؛ ولی در منطقه چپ درگیری، بر اثر بارندگی و طغیان آب شکاف ایجاد می‌شود و تلاش می‌گردد تا دشمن نتواند از آن نقطه استفاده کند. با روشن شدن هوا، هواپیماهای عراق با تمام امکانات اقدام به حمله کرده و با ریختن بمب و راکت تلاش می‌کنند تا مانع ادامه عملیات شوند.
در همین هنگام نیروی هوایی ایران نیز وارد معرکه شده بود، با هجوم‌های دلاورانه خود پاسخی مناسب به نیروی هوایی عراق می‌دهند و با ساقط کردن هفت فروند از جنگنده‌های دشمن، حریف را از معرکه خارج می‌کنند. در پایان مرحله اول با آزادی 550 کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی،؟نفر از بعثیان کشته و زخمی و 1970 تن به اسارت در می‌آیند. همچنین 90 دستگاه تانک و نفربر و 13 دستگاه خودرو منهدم می‌شود. هفت فروند هواپیما ساقط شده و 45 دستگاه تانک و نفربر، 100 دستگاه خودرو و مقادیر زیادی جنگ‌افراز از انواع مختلف به غنیمت رزمندگان اسلام در می‌آید.
با انجام مرحله اول، ضربات سختی با لشکر 10 زرهی تحت امر سپاه چهارم (مأمور در منطقه) وارد می‌شود و زمینه برای ورود رزمندگان به داخل خاک عراق و تهدید مناطق عمقی فراهم می‌شود. برای این که دشمن نتواند به سرعت خود را بازسازی کند، رزمندگان برای شروع مرحله بعدی عملیات در آماده باش کامل به سر می‌برند و تنها پس از 38 ساعت بازسازی انجام شده و بلافاصله در مواضع خود مستقر می‌شوند تا مرحله دوم را با قدرت و قاطعیت آغاز کنند.
مرحله دوم عملیات
مرحله دوم عملیات محرم در تاریخ 11/8/61 ساعت 5/2 بعد از نیمه شب با رمز «یا زبنب(س)» آغاز می‌شود..به دلیل موفق نشان نیروها در سمت چپ محور درگیری و امکان عملیات از طرف دشمن، یگان‌های رزمی ایران به سرعت اماده می‌شوند تا نقطه ضعف را پر نمایند.
پس از عبور نیروهای اسلام از موانع ایذایی و میدان مین، ابتدا گردان سیدالشهداء(ع) که مهم‌ترین گردان لشکر 25 محسوب می‌شود -خود را به مواضع دشمن می‌رساند که با شلیک تعداد زیادی گلوله و موشک آر پی جی به سوی دشمن، اقدام به عملیات ایذایی می‌کند و بدین صورت زمینه برای هجوم لشکر امام حسین(ع) و علی بن ابی طالب(ع) آماده می‌شود. نیروهای اسلام پس از عبور از موانع متعدد و مین‌های منور و بشکه های آتش‌زا، به مواضع ارتش عراق یورش می‌برند. درگیری در مواضع دشمن به نبرد تن به تن می‌رسد و تعداد دیگری از عراقی‌ها کشته و زخمی و تسلیم می‌شوند و بقیه راه فرار را در پیش می‌گیرند.
مواضع مستحکم نیروهای بعثی با هجمه بی‌امان رزمندگان درهم کوبیده می‌شود و بلافاصله به تصرف در می‌آید. بدین ترتیب پاسگاه‌های جم هندی و ربوط و... آزاد و به دنبال آن بسیاری از اهداف تأمین شده در مرحله اول، تثبیت می‌شوند.
در ساعت 5 صبح، رزمندگان خود را به جاده شرهانی رسانده و تهاجم تانک‌های عراق را درهم می‌کوبند. تعدادی از تانک‌ها به آتش کشیده می‌شو ند. در ساعت 7 صبح الحاق نیروهای ایرانی کامل می‌شود.
مرحله سوم عملیات
سومین مرحله‌ی این عملیات در ساعت ده شب تاریخ 15/8/61 با هدف تسخیر ارتفاعات غربی، دامنه‌های غربی جبال حمرین، جاده‌های تدارکاتی دشمن و تأمین اهداف فتح شد در مراحل نخستین آغاز می‌شود. این در حالی است که رادیو بخش فارسی بغداد به شدت تلاش می‌کند با پخش اکاذیب، رزمندگان اسلام را از حمله باز دارد. این رادیو مانند همیشه ایران را تهدید به استفاده از جنگ افزارهای ناشناخته و جدید می‌کند. همچنین به مردم مرز نشین عراق اطمینان می‌دهد که ایرانیان هرگز نخواهند توانست از مرز عبور کنند، اما لشکرهای آزادیبخش اسلام، برای سومین بار پس از عبور از بلندی‌های حمرین به سوی چاه‌های نفتی منطقه یورش می‌برند و تمامی موانع را پشت سر می‌گذارند. عده زیادی از نیروهای دشمن در این نبرد سخت کشته و زخمی شده یا به اسارت قوای اسلام درمی‌آیند. فرماندهان نظامی بعث تلاش می‌کنند با جمع نیروهای پراکنده آن‌ها را مجددأ سازماندهی کنند و پاتک‌هایی را علیه ایران آغاز نمایند که با لطف خداوند و هوشیاری رزمندگان اسلام همه آن‌ها قبل از این که فرصتی برای عکس‌العمل بیابند، تار و مار می‌شوند.
چاه‌های نفتی منطقه به استعداد 50 حلقه به تصرف ایران درمی‌آید و برای ورود به شهرک زبیدات عراق، گردان‌های لشکر 25 کربلا به دژهای دفاعی عراق یورش می‌برند. سرعت عمل یگان سیدالشهداء(ع) دشمن را دچار سردرگمی می‌کند. شهر لحظه به لحظه به محاصره نزدیک‌تر می‌شود. شلیک آتشبارها و حملات هوایی دشمن علیه رزمندگان شدت می‌گیرد، اما برتری آتش و توان رزمی نیروهای اسلام، هرگونه تحرکی را از سوی نیروهای عراقی خنثی می‌کند.
در جاده زبیدات کامیون مهمات دشمن سعی می‌کند به نیروهای محاصره شده خود مهمات برساند، اما قبل از این کار مورد هدف قرار گرفته و در اثر انفجار مهیب و آتش حاصل از آن، به خاکستر می‌نشیند و در پی آن صدای تکبیر رزمندگان فضا را پر می‌کند و شیران شمال در قالب لشکر 25 کربلا با الهام و تبعیت از جانبازان و شهدای خرد تبدیل به آهن گداخته می‌شوند و دیگر هیچ کس را یارای مقابله با آنان نیست.
دشمن وقتی در مقابل تهاجم سنگین رزمندگان به استیصال می‌افتد، از سلاح شیمیایی استفاده می‌کند. ناگهان تعدادی از هلی‌کوپترهای مسلح به راکت شیمیایی وارد منطقه می‌شوند که با لطف خداوند گردباد شدیدی در می‌گیرد و هلی‌کوپترها به ناچار عقب می‌نشینند.
در آستانه ورود به شهرک زیبدات تانک‌های مستقر در بلندی‌ها و شیارها آخرین تلاش را انجام می‌دهند تا مانع سقوط شهر شوند. آر پی جی زن‌ها تعدادی از آن‌ها را شکار می‌کنند که باقیمانده تانک‌ها از مهلکه می‌گریزند و در سمت غرب زبیدات موضع می‌گیرند.
پس از درهم شکستن آخرین مقاومت‌های دشمن، لشکر 25 کربلا و دیگر یگان‌ها با سرافرازی وارد شهر تخلیه شده زبیدات می‌شوند و کار تعقیب را تا غرب شهرک ادامه می‌دهند. آنگاه بلدوزرهای جهاد، سپاه و ارتش اقدام به ایجاد خط دفاعی مناسب می‌کنند. نیروهای اسلام در پشت آن مستقر و آماده دفع باتک‌های احتمالی دشمن می‌شوند.
همزمان با ورود رزمندگان به شهر زبیدات، در محورهای سمت راست منطقه عملیاتی، پاسگاه‌های شرهانی و ابوغریب نیز به تصرف قوای اسلام درمی‌آید و بدین ترتیب تمامی اهداف تأمین می‌شود. در تصرف این پاسگاه‌ها اکثر نیروهای بعث فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند و تعدادی هم که به زور فرماندهی مقاومت می کننده سرانجام کشته یا اسیر می‌شوند.
عراق برای باز پس‌گیری اراضی و خطوط از دست رفته خود، در 21/8/61 دست به پاتک بسیار سنگینی می‌زند که با انهدام 20 تانک و نفربر و تلفات عمده، تلاش مذبوحانه‌اش عقیم می‌ماند و مواضع ایران بیش از پیش تثبیت می‌شود.
نتایج عملیات
- مناطق و تأسیسات آزاد شده
-خارج کردن جاده دهلران ـ عین‌خوش به طول 100 کیلومتر از زیر دید و تیر دشمن.
-تأمین امنیت شهرهای موسیان، دهلران و پادگان عین خوش، دشت اژیه و دهکده‌های اطراف آن. -آزادسازی سلسله جبال حمرین، قله‌های 390، 398، 400، 290، 298.
-به خطر انداختن جاده ارتباطی طیب ـ علی غربی و جاده نظامی بغداد ـ العماره. -آزادسازی منابع نفتی موسیان، بیات و حوضچه‌های نفتی زبیدات، تلمبه‌خانه و حدود 70 حقه چاه نفتی.
-تأمین قسمتی از مرز به طول 50 کیلومتر.
- وسعت منطقه آزاد شده
-بیش از 550 کیلومتر مربع از خاک ایران آزاد می‌شود و بیش از 300 کیلومتر مربع از خاک عراق در نوار مرزی به تصرف رزمندگان اسلام در می‌آید.
- تجهیزات منهدم شده دشمن
-260 دستگاه تانک و نفربر زرهی. -230 دستگاه خودرو.
-چندین قبضه توپ سبک و سنگین. -ده فروند هواپیما.
-چندین انبار مهمات و انواع سلاح‌های سبک.
- یگان‌های منهدم شده دشمن
-تیپ‌های 606، 413، 703، 505، 42 و 423. -تیپ‌های 42، 60 و 17 زرهی.
-تیپ مکانیزه. -گردان 2 نیروی مخصوص.
-5 گردان کماندویی. -گردان تانک التحریر و گردان تانک صدام.
- غنایم
-بیش از 150 دستگاه تانک و نفربر زرهی. -51 قبضه تفنگ 106 میلیمتری.
-انواع توپ‌های ضد هوایی و خمپاره‌انداز. -بیش از 250 دستگاه انواع خودرو.
-چندین موشک‌انداز مالیوتکا.
- تعداد کشته‌ها و زخمی شدن
-بیش از 7000 نفر.
- تعداد اسرا
-3400 نفر.
رمز عملیات: یا زینب (س)
- دستاوردهای عملیات محرم
بعد از عملیات رمضان، دشمن پی می‌برد که ایران تلاش دارد که هرچه بیشتر خود را به شهر بصره نزدیک کند تا در موقع لزوم گلوگاه عراق را از این نقطه بفشارد. بدین منظور صدام تمامی امکانات اقتصادی و نظامی خود را به کار می‌گیرد تا از این نقطه حساس دفاع کند. زمانی که ایران علیرغم نفوذ موفق به خاک عراق و بنا به مصلحت، اقدام به تبیث مواضع می‌کند، عراق و حامیان آن از این موقعیت استفاده کرده و با راه انداختن تبلیغات، در بوق و کرنا اعلام می‌کنند که ایران دیگر قادر نخواهد بود حمله‌ای صورت دهد. به خصوص این جنجال‌های تبلیغاتی به دنبال حمله محدود مسلم بن عقیل و دستاورد نسبی آن شدت می‌یابد. در تکمیل این حوادث، زمزمه تحویل هواپیماهای شکاری سوپراتاندارد فرانسوی برای قطع صادرات نفتی ایران صورت می‌پذیرد و تلاش می‌شود از آن‌ها غولی ساخته شود تا رزمندگان ایران مرعوب آن شوند. به دنبال آن از ایران خواسته می‌شود که از حمله به عراق صرف نظر کند و با پذیرفتن حالت نه جنگ و نه صلح، جنگ را از طریق مجامع بین‌المللی حل کند که در جواب به این موهومات تصمیم به اجرای عملیات محرم گرفته می‌شود. دلیل انتخاب منطقه مورد نظر از آن جهت بود که دشمن برای جنگیدن در آن قسمت از خود علاقه‌ای نشان نداده و تلاش می‌کرد با بهره‌گیری از موضع برتر و حضور در ارتفاعات، برای همیشه آن را از آن خود نگه دارد.
- فرازی از فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) پیرامون عملیات محرم
حضرت امام خمینی(ره) ضمن اشاره به پیروزی بزرگ سلحشوران اسلام در منطقه عملیاتی محرم به روش صدام اشاره کرده و عکس‌العمل وی را پس از هر شکست چنین تفسیر می‌کند:
«شما ببینید که صدام چه کار کرده که امروز در دام افتاده است و نمی‌داند چه کار کند. مثل آن کسی بود که ادعای پهلوانی می‌کرد و هر وقت که می‌رفت بیرون، یک کسی پیدا می‌شد او را کتک می‌زد و یا زمین می‌زد. بر می‌گشت (خانه) مادرش را کتک می‌زد.
صدام در هر جبهه‌ای که سیلی خورده است و در هر جبهه‌ای که شکست خورده است دنبال او یک دسته از این عراقی‌های بیچاره را که تحت ظلم او هستند و دست و پا می‌زنند از آنجا بیرون کرده است و یا به حبس برده و با سلاح‌های دورزن خودش همه آن افراد شهرهای عربی‌نشین را که محترم هستند، این‌ها را هدف قرار می‌دهد و یا شهرهای ایران را.
این همان مسأله است. هر وقت شکست می‌خورد، یک همچنین قضیه‌ای است. الان شکست فاحشی خورده است. منتظر باشید که باز اگر خدای ناخواسته بتواند او در شهرهای مرزی یک جنایتی بکند و دوستان منافقش هم در داخل و این برای این است که اذهان را از این شکست (بلکه بتواند) منصرف کند.»
- رسانه‌های گروهی جهان و عملیات محرم
-رادیو بی بی سی
«نیروهای ایران حمله تازه‌ای را در جبهه مرکزی جنگ با عراق آغاز کرده‌اند»
در ادامه خبر، این رادیو هیچ سخنی از پیشروی ایران به میان نمی‌آورد و فقط به گفتن چند جمله خنثی بسنده می‌کند، ولی ادعاهای سخنگوی ارتش عراق مبنی بر حمله را با آب و تاب پخش می‌کند.
-رادیو آمریکا
«مقامات ایرانی مدعی نشده‌اند که نیروهای ایرانی به پیروزی بزرگی نایل شده و به کلیه هدف‌های خود دست یافته‌اند، اما در اعلامیه منتشره از رادیو بغداد، ادعا شده که تلاش عبث ایرانی‌ها برای عبور از مرز خنثی شده است.»
-رادیو آلمان
«ایرانی‌ها اعلام داشته‌اند که نیروهای ایران در جریان تهاجم جدید در جبهه مرکزی جنگ، منطقه مرزی تحت اشغال عراقی‌ها را دوباره تسخیر کرده‌اند؛ اما صدام حسین رئیس جمهور عراق در برابر شرکت کنندگان در نمایشگاه بین‌المللی اعلام داشت که حمله ایرانی‌ها درهم شکسته شده است.»
صدام حسین، زمانی این پیروزی را منکر می‌شود که قریب 550 کیلومتر مربع از منطقه عملیاتی از کنترل سربازان فراریش خارج شده و تعدادی از آن‌ها کشته، مجروح و اسیر گشته و تعدادی از ادوات زرهی آنان منهدم و یا به غنیمت در آمده است.
رسانه‌های گروهی و خبرگزاری‌ها در حالی که رزمندگان اسلام از مرز بین‌المللی عبور کرده و شهرک زبیدات و چاه‌های نفتی بیات را به تصرف درآورده بودند، همچنان به پخش اخبار دروغ پرداخته و به حمایت خود از رژیم بعثی عراق ادامه می‌دهند.
-تحلیل‌گر نظامی غرب (نیوریورک تایمز)
«منابع اطلاعاتی غرب به صحت ادعاهای عراق بیشتر از ایران اعتقاد دارند»
ادعای این تحلیل‌گر در حالی است که 300 کیلومتر مربع از خاک تحت اشغال دشمن آزاد و رزمندگان بر بلندی‌های حمرین و نوار مرزی مسلط شده‌اند و جاده تدارکاتی ایران نظیر عین‌خوش – دهلران از زیر دید و تیر مستقیم عراق خارج شده و جاده‌های عراق از جمله طیب‌الاماره زیر آتش در می‌آید و سرانجام معلوم نشد که این تحلیل‌گر،ادعای پیروزی صدام را در آبادان، بستان، خرمشهر و دیگر جاها که با تحمل شکست سخت و دادن تلفات سنگین مجبور به فرار شد، چگونه توجیه می‌کرد.
-مجله اخبار آمریکا
«در حقیقت عراق از نظر تاکتیکی و نظامی بر ایران برتری دارد و نیروهای هوایی‌اش تقریباً دست نخورده و در نبردهای اخیر به شیوه‌ای کاملاً مؤثر عمل کرده است»
برتری نظامی عراق زمانی اعلام می‌شود که نزدیک به یک چهارم ارتش عراق توسط رزمندگان اسلام مندهم شده و یا به اسارت در می‌آید. ارتش عراق در عملیات محرم فراری تاریخی را تا عمق 15 کیلومتری می‌پذیرد. همچنین در عملیات بیت‌المقدس متحمل آن همه تلفات و خسارات سنگین می‌شود. چگونه است که هیچ کدام از شکست‌های ارتش مجهز عراق توجه آژانس‌های خبری غرب را جلب نمی‌کند و باز نیروی هوایی عراق دست نخورده اعلام می‌شود که هواپیماهای بسیاری را در عملیات متعدد از دست می‌دهد که تنها در عملیات محرم ده فروند از هواپیماهای دشمن توسط پدافند ضدهوایی و شکاری‌های ایران سرنگون می‌شود.
-رادیو صدای آمریکا
«افسران عراقی مدعی هستند که نیروهایشان منظم و سازمان یافته و به خوبی مجهزند و اکنون که در خاک خود می‌جنگند،حتی یک متر آن را به ایران نخواهند داد.» (16/8/61)
«عراق پیشروی نیروهای ایران را تصدیق کرده، اما گفته که این پیشروی بین 1 تا 5 کیلومتر بوده است.» (17/8/61)
رادیو بی بی سی: این سخن کهنه‌کار که همواره در جنگ، حقایق را با هزار ترفند به نفع رژیم عراق پخش می‌کند، در پی عملیات محرم، در جام جهان نمای خود چنین می‌گوید:
«علیرغم حضور تعدادی خبرنگار خارجی در ایران، هنوز یک گزارش مستقل برای تأیید ادعاهای ضد و نقیض طرفین جنگ در دست نیست.» (18/8/61)
رادیو اشغالگر قدس نیز برای سرپوش گذاشتن به حقایق و نشان دادن بغض خود نسبت به انقلاب اسلامی، همبستگی خود را با ارتجاع عرب اعلام می‌کند و با قدرتمند قلمداد کردن ارتش عراق، تزریق روحیه به نیروهای عراقی می‌نماید. این در حالی است که این رادیو از حقیقت امر آگاه است.
«پرزیدنت صدام حسین تأکید کرد که پیروزی ارتش عراق بر نیروهای اسلامی ایران به حق و غیرقابل انکار است.» (19/861)
در میان اخبار ضد و نقیض رسانه‌های گروهی غرب که سعی در پنهان داشتن فتوحات عظیم نیروهای اسلام در عملیات موفق محرم دارند، نتایج عملیات چنان وسیع و درخشان است که خبرگزاری‌ها و رسانه غربی نمی‌توانند آن را کتمان کنند.
هواپیماهای شکاری سوپراتاندارد ساخت فرانسه در جنگ فرمایشی مالویناس فالکلند بین آرژانتین و انگلیس با شلیک چند موشک هوا به سطح ـ اگزوسه موفق شد چند رزم ناو انگلیس را غرق و از این طریق با همکاری رسانه‌های غرب به شهرت زیاد دست یابد.
روزنامه گاردین با انتشار خبر پیروزی ایران در عملیات، اخبار رادیو بی‌ب ی سی را خنثی می‌کند و می‌نویسد:
«حملات شدید ایرانیان آنچنان شکاف بزرگی در خط دفاعی عراق به وجود آورده که نیروهای عراقی را در مقیاس عظیمی وادار به فرار کرده است. به طوری که ظرف 48 ساعت اول نبرد، چهارهزار سرباز عراقی مواضع خود را بین خطوط مقدم شهرهای عراق کوت و العماره ترک کرده و از صحنه نبرد گریخته‌اند» (20/8/60)
-مفسر روزنامه اکونومیست
«در بغداد فضای دلسرد کننده‌ای حکمفرماست و از تبلیغات پرشور و هیجان رادیو و تلویزیون عراق که قبل از فتح خرمشهر توسط نیروهای ایران، وجود داشت، دیگر خبری نیست. آنچه بیش از خبرهای جبهه جنگ باعث نگرانی و افسردگی عراقی‌ها شده است، شواهد سیاسی حاکم از عزم راسخ ایران به ادامه جنگ است، چرا که عراق نه از نقطه نظر مالی و نه از نقطه نظر انسانی نمی‌تواند به یک جنگ دراز مدت و نامحدود ادامه دهد. طی ماه گذشته از ارزش دینار عراقی تا پنج درس کاسته شده است و...»
بعد از هر پیروزی که نصیب قوای اسلام می‌شود حامیان صدام و اربابانش بیش از خود صدام بر می‌آشوبند:
«مقامات اردنی از پیروزی‌های اخیر ایران به شدت مضطرب و نگران شده‌اند و... و به این نتیجه رسیده‌اند که صدام حسین هیچ‌گاه این چنین در خطر نبوده است.» (16/8/61)
پس از عملیات موفقیت‌آمیز محرم، شورای امنیت هم خطر عظیم را احساس می‌کند و برای پیشگیری به فکر چاره می‌افتد و در این باره قطعنامه، 540 را درباره جنگ عراق علیه ایران تصویب می‌کند.[۳]
- خاطرات مرتبط با عملیات محرم
- شناسایی
پیش از آغاز عملیات محرم بود. تعدادی از نیروها در نزدیكی دشمن چادر زده بودند برای شناسایی منطقه. فاصله ی با دشمن آنقدر كم بود كه بچه ها صلوات بلند هم نمی توانستند ختم كنند. رودخانه ای جلو نیروها بود كه پل روی آن را عراق منهدم كرده بود. رودخانه ای با بیش از یك متر عمق و سرعتی شدید. عبور بچه ها به سختی و با خطر انجام می شد.سه بار پل زدیم ولی هر بار توسط دشمن منهدم شد. آن روز باران هم شدید می بارید و به شدت كلافه بودم. در گوشه ای به قرآن پناه بردم و تفأل زدم. فرمود: «و عسی ان تكرهوا شیئاً و هو خیر لكم.» به كلی اضطرابم از بین رفت. نتیجه این شد كه به خاطر عبور از رودخانه، وسعت عملیات بیشتر شد و نیروهای عمل كننده از پل دیگر رودخانه عبور كردند.
خاطره‌ای به نقل از شهید علیرضا عاصمی[۴]
- روایت ایثار 700 شهید اصفهان در عملیات محرم
شهید علی عاصمی که از هر عملیاتی در جنوب و غرب خاطره داشت در مورد این عملیات می‌گفت: قبل از عملیات مسعود قانعی و دیگر برادران برای شناسایی رفته و در نزدیکی دشمن چادری زده بودند. یکبار که نزد آن‌ها رفتم وضع طوری بود که صدای ما اگر بلند می‌شد عراقی‌ها متوجه می‌شدند. با شروع عملیات وضع رودخانه خیلی خراب شد. عبور از رودخانه وحشی شده یک طرف، عبور از میادین مین از طرفی و خراب شدن پل کار را سخت کرده بود به طوریکه برای عبور از آب از برانکارد به صورت عمودی استفاده می‌شد و عده ای در وسط راه غرق شدند. پس از مدتی که یک پل متحرک آوردند در مسیر بر اثر یک انفجار از بین رفت و منتظر پل بعدی شدیم که آن هم با خمپاره دشمن صدمه دید.
تنها راهی که برای ما مانده بود طی مسیر چند کیلومتری در طول رودخانه برای رسیدن به پل بعدی بود که آن هم مشکلات خاص خود را داشت. درست در نقطه اوج دلتنگی ها و ناامیدی به گوشه ای رفتم و قرآن جیبی‌ام را درآوردم تا آیه ای از آن، امید دوباره ای به ما بدهد که چشمم به این آیه افتاد «و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم...» نتیجه این شد که با عبور از پل بعدی هم پیروزی به ما عطا شد و هم اینکه کیلومترها بر وسعت مناطق آزاد شده اضافه شد.
پس از عبور از رودخانه بیش از هر چیز عمق بی سابقه میادین مین به چشم آمد که اصلا قابل مقایسه با موانع قبلی نبود. ده‌ها ردیف مین و ده‌ها ردیف سیم خاردار افقی و حلقوی حکایت تکراری اما این بار شدیدتر ترس دشمن از جنود الهی بود که همین‌ها را هم پشت سر گذاشتند و البته آثار آن موانع هنوز در منطقه باقی است و کار پاکسازی آن کماکان ادامه دارد.
آن شب یکی از شهدای گردان تخریب به نام مرتضی یوسفیان از شاهرود که سجده های طولانی او در نمازها زبانزد بود با تیری که به پیشانی‌اش اصابت کرد به شهادت رسید. مسعود قانعی هم این عملیات را مقدمه ای برای پرواز ابدی خود تا جوار رحمت الهی در عملیات بعدی کرد. او هم که به تهجد و انس با نماز شب معروف بود از ناحیه پیشانی گلوله ای خورد و در دل میدان مین بر زمین سجده کرد.[۵]
پانویس
منابع
- سایت ساجد
- سایت عاشورا