امارات تاق طویله

قلعه تاریخی طاق طویله متعلق به دوره اتابکان لر و حدود قرن هفتم هجری است. حریم این قلعه حدود 25 تا 30 هزار متر است و تاکنون چهار گوشه بنا با دیوارها و 3 اتاق سالم از قلعه در حفاری‌ها به دست آمده است. قلعه طاق طویله در ابتدا کاروان‌سرا و پس از آن اصطبل خان‌ها بوده است. قلعه طاق طویله هم اکنون در منطقه مسکونی و تجاری شهر ایذه در خیابان محمد رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم واقع است. ابن بطوطه در سفرنامه خود آورده است که 3 شب در این قلعه که کارکرد کاروان‌سرا داشته، بیتوته کرده است. زیربنای این بنای تاریخی که از سنگ ساروج ساخته شده 14 هزار مترمربع است. این بنا در دو طبقه ساخته شده است.

درهای چهار طرف طاق طویله و معماری اعجاب‌انگیز داخلی آن باستان‌شناسان را با یکی از بی‌نظیرترین و پیچیده‌ترین معماری‌های دوره ایلخانی روبرو کرده است. پیچیدگی معماری این مجموعه پس از سه فصل کاوش، معماران را در پاسخ به سؤالات بی‌شمار ناکام گذاشت.

طاق طویله یک اثر منحصر به فرد و یک بنا بسیار زیبا و گسترده است که زیباترین تزئینات کاشی را دارد.کاشی‌کاری‌های معرق، ترکیب آجر کاشی، گچ‌بری‌های رنگین و سازه‌های معماری پیچیده که تاکنون کاربری آن مشخص نشده و سوالات بی شماری را پیش‌روی باستان قرار داده است.

این بنا نزدیک به ده‌ها در بیرونی و یک پلان معماری چهارضلعی دارد. اما درون آن یک حیاط هشت ضلعی وجود دارد که در دو مرحله ساخته شده‌است. فراوانی درها نشان می‌دهد ضروتی برای حفاظت آن احساس نمی‌شده؛ شاید این بنا یک بنای عمومی بوده که تدابیر امنیتی برای آن اندیشه نشده است.

طاق طویله داری نفیس‌ترین کاشی‌کاری‌های دوران ایلخانی و تیموری است. کاشی‌کاری‌های برجسته چون زرین‌فام، چلیپا و کاشی‌هایی با نقوش گیاهی مثل سلطانیه و کاشی‌هایی چون مسجد جامع اصفهان متعلق به دوران تیموری این اثر را منحصربفرد کرده است.

این بنا با یک پلان هشت ضلعی دارای دو پلکان بسیا زیبا و عریض‌تر از پلکان عالی‌قاپو است که ظرافت این معماری نشان از مهارت سازندگان خود دارد. همچنین در این کاوش‌ها وجود تن‌پوشه‌های سفالی بسیار زیبایی بدست آمد. این احتمال وجود دارد که آب این مجموعه بوسیله این تن‌پوشه‌ها و از چشمه‌های نورآباد تامین شده باشد.1^[۱]