قلعه سلاسل
قلعه سلاسل در شمال شهر شوشتر و بر پهنه‌ای از سنگ بنیاد نهاده شده و بلندترین ارتفاعات این شهر سنگی را فراگرفته است، از شمال به رودخانه مافاریان و از جنوب به زمین ورزشی و از شرق به سازمان آب و از غرب به رودخانه شطیط (شط کوچک) محدود می‌گردد. محدوده قدیمی این قلعه باستانی از جانب شمال و غرب محدوده فعلی است ولی از جانب جنوب و شرق خندقی آنرا احاطه می‌کرده که هنوز مقداری از آثار آن باقی مانده است. این دژ قدیمی با حصار باستانی شهر شوشتر که آثار آن در غرب و جنوب غربی خندق باشد و رودخانه‌های شطیط و گرگر که از عوامل مهم پایداری شهر و حفظ موقعیت نظامی آن بشمار می‌رود همچون نقطه عطف و قلب این شهرباستانی محسوب می‌گردد.
دو مجرای آبرسانی فعلی و شمالی قلعه سلاسل و هم سطح رود مافاریان قرار دارد بر روی مجرای شرق سازمان آب تأسیساتی ایجاد کرده است. ولی مجرای دیگر به صورت اولیه باقی است. آب این دو مجرای آبرسانی در زیر قلعه سلاسل یکی شده و بوسیله مجرای مشترکی به نهر داریان می‌ریزد. جهت رسیدن به نهر داریان دو ردیف پلکان ساخته‌اند. پلکان اول با 8 پله به عرض 90/1 متر، در نتیجه اختلاف ارتفاع سطح قلعه سلاسل ایجاد شده است.
این پلکان در سنگ کنده شده است. پس از این پلکان سطح نسبتاً وسیعی دیده می‌شود که آنرا می‌توان پاگرد پلکان اول به حساب آورد. در سمت راست پلکان اول و به فاصله تقریبی دو متر پلکان دوم دیده می‌شود که نسبت به پلکان اول تیزتر و ارتفاع هر پله بلندتر است. این پله‌ها را در دوره‌های بعد تعمیر کرده‌اند. پلکان نامبرده به محوطه سربازی منتهی می‌گردد که نهر داریان از آنجا شروع می‌شود. آبخور اولیه نهر داریان در این محل قرار دارد و می‌توان چگونگی و نتیجه اقدامات بعدی را که منجر به مسدود شدن این قسمت گردیده است دریافت.
در این محوطه بر کنار نهر داریان حوض سنگی کوچکی دیده می‌شود که در مواقع طغیان رود داریان، آب در آن جمع می‌گردد و در غیر اینصورت آنرا با دست پر می‌کنند. روبروی این حوض تونلی است که به شوادانی (شبستان) با دیوارهای صاف دست ساز منتهی می‌گردد و انتهای آن به صورت نمادی مسدود دیده می‌شود.
در جبهه شمالی دوم پلکان دیگری دیده می‌شود که مستقیماً به حاشیه رودخانه مافاریان می‌رسد و دیواری به قطر 70 سانتیمتر محوطه سرباز را از این پلکان جدا می‌سازد. ایجاد شبستان بزرگ بر کنار نهر قدیمی و در زیر کف قلعه و در دل صخره در فصل تابستان موجب می‌گردد اختلاف درجه‌ای در حدود 20 درجه پدید آید. و می‌توان پنداشت که شوادان‌های موجود در شهر شوشتر الهامی از این پدیده باستانی باشد.
در زیر قلعه سلاسل در ضلع شمال غربی و بر حاشیه شطیط نمونه اینگونه فضاها بسیار است و هم اکنون در فصل تابستان از آن‌ها استفاده می‌گردد و ساختن آن‌ها در دوره‌های مختلف انجام گرفته است. و همه آن‌ها در اختیار ساکنین قلعه بوده و ایجاد خندق در جبهه جنوبی قلعه سلاسل دسترسی به آن‌ها را برای عموم غیر ممکن می‌ساخته است. در ساخت این فضاها تا آنجا که ممکن بوده از سنگ طبیعی استفاده کرده‌اند و جاهائی که غیر منظم بوده است ایجاد دیوارهای الحاقی آن‌ها را به طرح هندسی در آورده‌اند. سقف این فضا را سنگ کوه تشکیل می‌دهد و هر کجا که سنگ در اثر آب باران سوراخ شده و یا بیم ریزش می‌رفته است بوسیله طاق‌های آجری گهواره‌ای و دور چین آنرا پوشانده یا تقویت کرده‌اند.
نهرهای آب و اطاق‌های موجود در زیر قلعه و در دو سوی شمالی و غربی قلعه سلاسل چنان ارزشی به این قلعه باستانی داده است که برقدرت و اهمیت آن بسیار می‌افزاید. در تواریخ و تذکره‌ها نوشته‌اند که جلوی قلعه سلاسل میدان‌های وسیع بوده که حتی در مواقع ضرورت انعام و مواشی اهل قرای نزدیک را در آنجا جای می‌داده‌اند. در بررسی در سطح قلعه می‌توان آنچه را که به آن اشاره شده دید. هنوز آثار حوض‌ها و اطاق‌ها و شبستان‌ها و حصار آن پا بر جاست.
در بررسی این قلعه، شبستان (شوادان) با پلکان‌های متعدد مشاهده می‌شود که هنوز سالم مانده حتی نورگیرهای آن قابل استفاده و با پاک کردن آوار و تعمیر آن دیده بازدید کنندگان به درون آن که در حدود 20 متری عمق زمین کنده شده است خیره می‌گردد. بر حاشیه مافاریان هنوز آثار پنجره‌ها و درها پا برجاست. آثار اطاق‌های کوچک در ردیف‌های منظم چگونگی سربازخانه‌ای را به نظر می‌آورد. کف پوش حیاط آن پدیدار است. چند اطاق آن با اینکه از خاک پر شده هنوز پا برجاست.
در شمال قلعه سلاسل جهت دسترسی به آب داریان پلکان سرپوشیده‌ای درون سنگ کنده‌اند که به یکی از مجراهای آبرسانی نهر داریان مربوط می‌شود. از طریق این پلکان آب مصرفی قلعه در مواقع ضروری تأمین می‌شده است. آثاری که در سطح آزاد قلعه سلاسل باقی مانده همگی به دوران اسلام تعلق دارد. و از دوره ساسانی فقط دیوارهای شمالی قلعه را می‌توان به حساب آورد. دیوارهای نامبرده بر حاشیه مافاریان دیده می‌شود.
قلعه سلاسل بارها رو به ویرانی نهاده و تعمیر شده است. یکبار به دست فتحعلی خان پسر واخشتوخان در قرن 11 هجری و دفعه دیگر در سال 1237 بدست محمد علی میرزای دولتشاهی بار دیگر به امر نظام السلطنه حسینقلی خان مافی در 1307 مرمت کامل شده است. در دهه 40 باقیمانده قلعه را ویران کرده‌اند و از مصالح آن در قسمت غربی قلعه ساختمان ادارات دارائی قند و شکر و غله و دخانیات احداث گردید که این ویرانی بزرگ‌ترین صدمه را به آثار باقیمانده زد و سبب شد که فقط قسمت‌هائی از طبقه اول بناها باقی بماند.
http://www.iran-bahasht.blogfa.com/post/424
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
