قلعه شوش
قلعه تاریخی شوش، از آثار به جا مانده دوران قاجاریه، در خیابان طالقانی شهر شوش در استان خوزستان قرار دارد. این قلعه در سال 1380 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 3983 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه شوش که به قلعه اکروپل یا قلعه فرانسوی‌ها نیز شهرت دارد به دست هیأت باستان‌شناسی فرانسوی در سال ۱۸۹۷ میلادی روی بلندترین نقطه شهر شوش بنا شده. این قلعه شباهت بسیار زیادی به زندان باستیل فرانسه دارد که با استفاده از آجرهای به دست آمده از کاخ داریوش و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل به دست معماران دزفولی بنا شده است.
این قلعه بسیار زیبا یکی از منحصر به فردترین آثار تاریخی و دیدنی ایران و استان خوزستان است که روی تپه باستانی شوش و در کنار کاخ آکروپل ساخته شده است. پلان قلعه ذوزنقه شکل است که قاعده کوچک آن در سمت شمال واقع شده است. دور تا دور آن را راهرویی احاطه کرده و ردیف اتاق‌هایی به سمت حیاط، برگرد آن قرار گرفته‌اند. تقسیم‌بندی کلی قلعه با دو حیاط و فضاهای پیرامون این حیاط شکل می‌گیرد. قلعه دارای سه ورودی است که یکی از آن‌ها در حال حاضر مسدود می‌باشد.
نخستین حرکت‌های باستان‌شناسی در محوطه تاریخی شوش در سال 1851 به وسیله کنت لفتوس انگلیسی آغاز شد. این حرکت چندی بعد توسط ژان و مارسل دیولافوای فرانسوی ادامه پیدا کرد. به واسطه گسترش کاووش و کشف آثار ارزشمند و همچنین ناامنی، هیات فرانسوی تصمیم به ساخت مکانی در این محوطه تاریخی گرفت. بالاخره در سال 1897 توسط ژان ژاک دومورگان قلعه شوش را بنا کرد. مصالح این قلعه نیز از آثار و ابنیه‌ای که در حفاری‌های باستانی شوش کشف شد، تهیه شده بود.
قلعه شوش همانند قلاع قرون وسطی اروپا از دو حیاط تشکیل شده که حیاط دوم مرتفع‌تر از حیاط اول است. در زیر حیاط دوم، دو تالار (زیرزمین) تعبیه شده است. این قلعه کلا دو اشکوبه می‌باشد. بافت اصلی دیوارها از خشت است با روکشی از آجر. آجرها مربوط به ادوار مختلف تاریخی است.
فرانسوی‌ها کاملاً وقیحانه از آجرهای بناهای تاریخی مکشوفه، در ساخت این قلعه استفاده کردند. عناصر تشکیل دهنده معماری شامل طاق‌های رومی، درگاه‌های قوسی و تزئینات آجری است که تماماً از معماری ایرانی مایه گرفته و کل بنا توسط دو معمار دزفولی ایجاد گردیده است. از سال 1371 از این محل به عنوان پایگاه باستان‌شناسی و انبار نگهداری اشیای تاریخی استفاده می‌شود.
از دیگر قسمت‌های قلعه شوش می‌توان به اتاقک شیشه‌ای موسوم به کلاه فرنگی و برج استوانه‌ای که در ضلع غربی قرار دارد و به عنوان کبوترخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت و همچنین برجی دیگر که در وسط حیاط اول قرار دارد، اشاره کرد.
از دیگر تزئینات این قلعه نیز، نعل درگاه‌های قوسی و ایجاد نماهای تزئینی با آجر و همچنین نقاشی‌هایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و آجرهای کتیبه‌دار چشمگیرتر هستند. به دلیل وجود انواع آجر به ویژه آجرهای کتیبه‌دار با ابعاد مختلف و منقوش مینایی، می‌توان این قلعه را موزه آجر نامید.
در خلال جنگ تحمیلی و در سال‌های 1359 تا 1360 بارها این اثر تاریخی مورد حمله دشمن قرار گرفت و آسیب‌های جدی به آن وارد آمد. از سال 1371 تا 1373 قلعه شوش چندین‌بار مرمت اصولی شد. در سال 1375 قسمتی از راهروها و اتاق‌ها توسط سازمان میراث فرهنگی رنگ‌آمیزی شد.
http://hamshahrionline.ir/details/163408
