حضرت هادی علیه السلام
| علی بن محمد | |
|---|---|
 | |
| نام | علی |
| کنیه | ابوالحسن |
| القاب | هادی، نقی، نجیب، مرتضی، عالم، فقیه، امین و طیب |
| تولد | اطراف مدینه (صریا)، ۱۵ ذی‌الحجه، سال ۲۱۲ق. |
| شهادت | ۳ رجب، ۲۵۴ق.، |
| محل دفن | سامرا |
| خانواده | همسران:حُدیث
فرزندان: حسن، محمد، حسین، جعفر |
محتویات
ولادت تا امامت
حضرت هادی علیه السلام پیشوای دهم شیعیان ، در نیمه ذی الحجه سال 212 هجری در اطراف مدینه در محلی به نام ( صریا )به دنیا آمد .ایشان در سال 220 هجری پس از شهادت پدر گرامیش بر مسند امامت نشست و در این هنگام هشت ساله بود .مدت امامت آن بزرگوار 32 سال و عمر شریفش 41 سال و چند ماه بود ودر سال 254 در شهر سامرا به شهادت رسید و در خانه اش به خاک سپرده شد .
خلفای معاصر حضرت
امام هادی در مدت امامت خود با چندتن از خلفای عباسی معاصر بود که به ترتیب زمان عبارتند از :
- 1 . معتصم، برادرمأمون ( 227-217)
- 2. واثق، پسر معتصم 232-227)
- 3.متوکل ، برادر واثق ( 248-232 )
- 4.منتصر ، پسر متوکل (6ماه )
- 5.مستعین ، پسر عموی منتصر (252-248 ) معتز ،
- پسردیگر متوکل ( 255-252 )
اوضاع سیاسی –اجتماعی عصر امام
- 1.زوال هیبت و عظمت خلافت
خلافت ، چه در دور ه اموی و چه در دوره عباسی ، برای خودهیبت و جلالی داشت ، ولی در این دوره بر اثر تسلط ترکان و بر دگان بر دستگاه خلافت ، عظمت آن ازبین رفت .
- 2.خوشگذرانی و هوسرانی درباریان
خلفای عباسی در این دوره به خاطر خلأی که بر دستگاه خلافت حکومت می کرد، به شب نشینی و خوش گذرانی و میگساری می پرداختند و دربار خلافت،غرق در فساد و گناه بود.
- 3.گسترش ظلم وبیداد گرد ی و خودکامگی
ظلم وجور،ونیزغارت بیت المال و صرف آن در عیاشی ها و خوشگذرانی ها، جان مردم را به لب آورده بود.
- 4. گسترش نهضت های علوی
در این مقطع از تاریخ ، کوشش دولت عباسی بر این بود که باایجاد نفرت در جامعه نسبت به علویان، آن ها را تار و مار سازد چون به شدت از اسن نهضتها بیمناک بود .
شبکه ارتباطی وکالت
شرایط بحرانی ای که امامان شیعه در زمان عباسیان باآن روبه روبودند، آنان را وا داشت تا ابزاری جدید برای برقراری ارتباط با پیروان خود جست وجو کنند. این ابزار چیزی جز شبکه ارتباطی وکالت و تعیین نمایندگان وکارگزاران در مناطق مختلف توسط امام نبود. هدف اصلی این سازمان جمع آوری خمس ،زکات، نذور و هدایا از مناطق مختلف توسط وکلا و تحویل آن به امام و نیز پاسخ گویی امام به سوالات و مشکلات فقهی و عقیدتی شیعیان و توجیه سیاسی آنان توسط وکیل امام بود.این سازمان کاربرد موثری در پیشبرد مقاصد امامان داشت. حضرت هادی علیه السلام که در سامرا ءتحت نظر و کنترل شدیدی قرار گرفته بود،برنامه تعیین کارگزاران ونمایندگان را که پدرش حضرت جواد علیه السلام اجرا کرده بود،ادامه داد و نمایندگان و وکلاتی در مناطق و شهرهای مختلف منصوب کرد وبدین وسیله یک سازمان ارتباطی هدایت شده و هماهنگ به وجود آورد که هدف های یاد شده را تامین می کرد. فقدان تماس مستقیم بین امام و پیروانش، نقش مذهبی سیاسی وکلا را افزایش داد،به نحوه ی که کارگزاران (وکلای) امام مسئولیت بیشتری درگردش امور یافتند.وکلای امام به تدریج، تجربیات ارزنده ی را در سازماندهی شیعیان در واحدهای جداگانه به دست آوردند. وکلا، شیعیان را بر مبنای نواحی گوناگون به چهارگروه تقسیم کرده بودند :نخستین ناحیه،بغداد،مدائن وعراق (کوفه) را شامل می شد.ناحیه دوم، شامل بصره واهواز بود.ناحیه سوم، قم و همدان،و بالاخره ناحیه چهارم، حجاز، یمن و مصر را در بر می گرفت. هرناحیه به یک وکیل مستقل واگذار می شد که تحت نظر او کارگزاران محلی،منصوب می شدند.
شاگردان مکتب امام هادی(ع)
عصر زندگی امام هادی عصر اختناق و استبداد بود و امام، برای فعالیت فرهنگی در سطح گسترده آزادی عمل نداشت. اما آن حضرت در همان شرایط نامساعد،علاوه بر فعالیت های فرهنگی،از طریق مناظرات،مکاتبات، پاسخ گویی به سؤال ها وشبهات، وتبیین بینش درست در برابر مکاتب کلامی منحرف، راویان و محدثان و بزرگانی از شیعه را تربیت کرد و علوم معارف اسلامی را به آنان آموزش داد وآنان این میراث بزرگ فرهنگی را به نسل های بعدی منتقل کردند. شیخ طوسی، دانشمند نامدار اسلام، تعداد شاگردان آن حضرت درزمینه های مختلف علوم اسلامی را 185 نفر می داند. در میان این گروه،چهره های درخشان علمی و معنوی وشخصیت های برجسته ای مانند:فضل بن شاذان،حسین بن سعید اهوازی،ایوب بن نوح،ابوعلی(حسن بن راشد)، حسن بن علی ناصر کبیر،عبدالعظیم حسنی (مدفون در شهر ری) و عثمان بن سعید اهوازی به چشم می خورند که برخی از آنان دارای آثار وتالیفات ارزشمند در زمینه های مختلف علوم اسلامی هستند و آثار وخدمات علمی و فرهنگی آنان در کتاب های رجال بیان شده است.
شهادت
امام هادی (ع) با آنکه در سامرا تحت کنترل و مراقبت قرار داشت، اما با وجود همه رنج ها ومحدودیت ها هرگز به کم ترین سازشی با ستمگران تن نداد. بدیهی است که شخصیت الهی و موقعیت اجتماعی امام و نیز مبارزه منفی وعدم همکاری او با خلفا، برای طاغوت های زمان، هراس آور وغیر قابل تحمل بود، و پیوسته ازاین موضوع رنج می بردند. سرانجام تنها راه را خاموش کردن نور خدا پنداشتند و در صدد قتل امام بر آمدند وبدین ترتیب امام هادی نیز مانند امامان پیشین با مرگ طبیعی از دنیا نرفت، بلکه در زمان (معتز)، مسموم گردیدودر ماه رجب سال 254 هجری به شهادت رسید ودر سامرا، در خانه خویش به خاک سپرده شد.[۱]
نگارخانه تصاویر
پانویس
- ↑ پیشوایی مهدی ،سیره پیشوایان ،قم :نشر موسسه امام صادق(ع)،1393
منابع
- کتاب تاریخ اسلام؛ مهدی پیشوایی
- گردآوری صدیقه عالی پور
