عملیات مسلم بن عقیل
عملیات مسلم بن عقیل
- دلیل انجام عملیات
نخستین اقدام ایران، پس از موفق نبودن عملیات رمضان، جلوگیری از رکود در جبهه‌ها و آسودگی خاطر دشمن از حملات رزمندگان اسلام بود. از این رو، انجام عملیات‌های محدود در دستور کار قرارگرفت. زیرا پذیرفتن رکود در جنگ تا عملیات بزرگ بعدی، انفعال در برابر توانایی‌های نظامی عراق تلقی می‌شد که در نتیجه، آثار منفیص روانی و سیاسی در کشور و جبهه‌ها بر جای می‌گذاشت. افزون بر این به دلیل نیاز به ترمیم روحیه جبهه خودی، شکستن ابهت قدرت نظامی دشمن (ناشی از عدم الفتح عملیات رمضان)، و همچنین، ترمیم چهره سیاسی - نظامی جمهوری اسلامی، انجام عملیات موفقیت آمیز لازم بود.
جنبه دیگری که در اتخاذ خط مشی عملیات محدود مورد توجه قرار داشت، عدم وجود نیروی کافی در جبهه، لزوم داشتن زمان برای آموزش بیشتر، کادرسازی و بازسازی یگان‌ها و تدبیر برای بسیج بیشتر نیروی انسانی بود. همچنین با توجه به وضعیت دشمن، ادامه عملیات در جبهه (حتی به صورت محدود)، موجب خستگی و فرسایش نیروهای عراقی شده و امکان بازسازی را از آن‌ها سلب می‌کرد.
بنابراین دلایل، قرارگاه های عملیاتی، برخی نقاط مرزی را مورد بررسی قرار دادند و در نهایت، مناطق سومار و عین خوش را برای انجام عملیات‌های محدود "مسلم بن عقیل" و "محرم" انتخاب کردند.
- شرح منطقه عملیات
منطقه عملیاتی که دشمن بروی آن‌ها مسلط بود اهمیت ویژه ای هم برای ما و هم برای عراق دارد لذا دشمن در حالی مستقر بود که تمام نیروهای ما در دید آن‌ها قرار داشتند و لذا با گرفتن این ارتفاعات دشمن در دشت قرار می‌گیرد بنابراین دشمن بر روی ارتفاعات سوق الجیشی قرار می‌گیرد و مسلط بر ما می‌باشد ارتفاعات مهم در منطقه سومار ارتفاعات سارات 327 متر، سیدک 253 ارتفاع، دروازه تپه شلوغ 235، گیسکه 330 ارتفاع، واروالین که از مرتفع‌ترین تپه در این منطقه می‌باشد با 402 متر ارتفاع سانواب ها و سلمان کشته و ... را می‌توان نام برد.
در ضمن شرق و غرب این ارتفاعات مرزی پاسگاههای زیادی از ما و همین طور از عراق وجود دارد پاسگاه دوله شریف – کومه سنگ و میان تنگ. که پاسگاه دوله شریف متعلق به عراق و کومه تنگ و میان از پاسگاه های ایران می‌باشد که پاسگاه میان تنگ در دهنه تنگه قرار دارد که در زمان استقرار دشمن کاملا خراب شده است. در روی این ارتفاعات چند تنگه وجود دارد.
1- تنگ میان تنگ که در وسط ارتفاع قرار دارد و تهدید مستقیمی است بر شهر مندلی که نیروهای عمده عراق در این تنگه قرار داشتند.
2- تنگه سانواب ها که در سمت راست ارتفاع و در امتداد آن ارتفاع سلمان کشته قرار دارد.
وضعیت دشمن در این منطقه چون این منطقه که گفته شد اهمیت ویژه‌ای برای عراق دارد و با تصرف این ارتفاعات ورود نیروهای اسلام به خاک عراق آسان خواهد شد دشمن نیروهای خود را تقویت نموده و با اینکه عراق از حمله ما به این منطقه اطلاع داشت طبق گفته یک افسر اسیر، فرماندهان عراقی تصور این را داشتند که نیروهای ایرانی قادر نخواند بود از 50 رده مین و تله های انفجاری که عراق بر روی زمین کار گذاشته بودند بگذرند. نیروهای دشمن در منطقه شامل لشکر 12 و 8 می‌باشد، که عبارتند از:
- 1-تیپ 412 لشگر 12
1- تیپ 46 لشکر 12 می‌باشد تیپ 421 لشکر 12 از جنوب به این منطقه جهت تقویت مامور می‌کند این تیپ 20 روز قبل از عملیات مذکور 80% منهدم شده و در ضمن لازم به تذکر است که این تیپ سومین بار است که از بین می‌رود. یکی در بستان و دیگری در شوش.
- طرح عملیات
برای شروع عملیات با وسعت زیاد و با هدف این که ما قادر هستیم در هر کجا که صلاح بدانیم نیروهای خود را وارد عمل نمائیم در غرب قرارگاه نجف تشکیل شد که قرار گاه لشگر ظفر زیر نظر این قرار گاه می‌باشد.
ارتفاعات این منطقه در حدود 22 کیلومتر می‌باشد و برای ما از چند نظر
اهمیت دارد:
1- از نظر تاکتیک نظامی دارای اهمیت فراوان بود و با گرفتن این ارتفاعات دشمن در دشت قرار می‌گیرد و ما نیز کاملا روی آن‌ها تسلط پیدا می‌کنیم.
2- نزدیک شدن به شهر مندلی و تهدید به بغداد که از جنبه تبلیغاتی نیز برای ما پیروزی خواهد آورد. کل منطقه عملیات ما از دروازه (سمت چپ میان تنگ) تا سلمان کشته بود و همچنین گرفتن پاسگاه دوله شریف و کوله سنگ.
بعد از شناسایی منطقه و بررسی استعداد دشمن قرارگاه نجف تصمیم می‌گیرد که بایک قرارگاه لشگر به نام ظفر که از 2 لشگر نصر و 81 زرهی باختران تشکیل شده بود این عملیات را روی ارتفاعات مرزی سومار انجام دهد.
عملیات
عملیات در ساعت 47 دقیقه بامداد 9/7/61 طی عملیاتی که با فریاد ابوالفضل العباس(ع) آغاز شد دشمن چندین کیلومتر از نوار بین المللی به عقب رانده شد و نیروهای رزمنده با روحیه بالا به دشمن هجوم می‌بردند و با وجود تپه‌های بلند در این ارتفاعات دقایقی بعد از صدور حمله نیروهای عمل کننده با عبور از میادین مین و سیم خاردار های زیاد یک به یک به اهدافشان رسیدند به طوری که بعد از گذشت 15 دقیقه از شروع عملیات ارتفاعات کیسکه تا کله شوان فتح می‌شود و به ترتیب ارتفاعات از قلعه مین تا سمت راست تنگه جوق ارتفاعات مثلثی تصرف می‌شود.
هم اکنون اکثر نیروهای صدامی در جلگه مستقر شده‌اند که نیروی اسلام مسلط بر منطقه می‌باشد.
یاد آوری می‌شویم با وجود آن که دشمن از جریان حمله با خبر بود و به علت آماده باش های پی در پی و خستگی شدید نیرو شب عملیات اکثر نیروهای دشمن در خواب بودند و تلفات سنگینی را متحمل شدند.
در سمت راست ارتفاع بنام سلمان کشته نیروهای خودی بدون درگیری به مواضع خود رسیدند آنچنان دشمن غافلگیر شده بود که توپخانه دشمن تا چند ساعت از کار افتاده بود درست با روشن شدن هوا ساعت‌های متوالی در طول جبهه ما کرد توسط نیروهای ظفرمند اسلام دفع شد.
- کل نیروهای موجود دشمن بعد از عملیات
1- تیپ 46 لشگر 12
2- تیپ 421 لشگر 12
3- تیپ 412 زیر امر لشگر 12
4- تیپ 5 زرهی لشگر 12 و تیپ 37 لشگر 12 هنوز وارد عمل نشده.
5- تیپ 51 لشگر 1 که در ارتفاعات آقداغ با تانک‌هایتی 72 مستقر می‌باشد) تی 4 لشگر 2 و تی 30 زرهی 65
65- تیپ 2 لشگر 2 در میمک و تیپ 43 لشگر 9 و تیپ 19 لشگر 7 و تبپ 39 –تیپ 28 تی 38 و تیپ 90 لشگر 4 و تیپ 10 لشگر 4 و تیپ 37 یک روز قبل از حمله از بصره به مندلی آمده ولی هنوز وارد عمل نشده.
دشمن به جهت این که بتواند دور مندلی را خاکریز بزند و نیروهای خود را تقویت کند با آتش شدید توپخانه و پاتک ها شاید بتواند ارتفاعات تصرف شده را باز پس بگیرد اما رزمندگان اسلام با روحیه که سرشار از ایمان به خدا می‌باشد تمام پاتک های دشمن را دفع نمودند و با کشته و زخمی کردن هزاران بعثی همچنان بر روی ارتفاعات به غیر از سلمان کشته مستقر می‌باشند و چون سلمان کشته در زاویه قرار دارد و از سه طرف:1- جاده نفت شهر جنوبی 2- جاده مرزی 3- جاده داخل خاک عراق مورد حمله قرار داشتیم و ممکن بود تلفات زیادی را بدهیم لذا تصمیم گرفته شد نیروها بر روی ارتفاعات سانواب ها استقرار یابند و همچنین پاسگاه دوله شریف که روزهای عملیات در دست نیروهای ما قرار داشت هم اکنون در دست عراق می‌باشد و ما بر روی تپه‌های کومه سنگ و پاسگاه کومه سنگ قرار داریم لازم به توضیح است که این دو پاسگاه در پشت تنگه میان تنگ قرار دارد و ما کاملا روی تنگه مسلط می‌باشیم.
- شکل پاتک در روز 10/7/61
منطقه عملیاتی مسلم بن عقیل زیر نظر لشگر 12 بوده و دشمن با استعداد 2 گردان ازتی 4 و 1 گردان از تیپ 3 و 2 گردان ازتی 418 در منطقه مندلی اقدام به تک نمود که بتواند ارتفاعات مشرف بر مندلی را اشغال نماید که این تک با مقاومت شدید نیروهای ما قرار گرفت و اقدام به فرار نمود و گردان 155 از تیپ 3 گارد مرزی که در عملیات شرکت کرده بود حدود 70% منهدم گردید و 2 گردان از تیپ 418 که زیر نظر لشگر 7 بود و جهت تک به منطقه مندلی آورده شده بود منهدم گردید.
شرح پاتک 20/7/61 دشمن در گذشته به طور متوالی حرکت‌های کوچکی با واحد های ضربه خورده در خط پاتک نمود و هر بار با تلفات سنگین متواری گشت و هدف از این عملیات مشغول نمودن نیروهای خودی و خسته کردن آن‌ها در خط می‌باشد تا این که بتواند تیپ‌های پیاده 39 و 19 لشگر 7 را به منطقه اعزام نماید تا بتواند تک اصلی را انجام دهد این دو تیپ در تاریخ 15/7/61 از خانقین به مندلی با پوشش امنیتی که فقط در شب حرکت می‌کردند بعد از 4 روز به مندلی رسیدند و فردای آن روز دشمن با این دو تیپ در سه محور تک نمود:
1-سلمان کشته 2-میان تنگ 3-کانی شیخ و دروازه و با پشتیبانی توپخانه هلی کوپتر و هواپیما هجوم خود را آغاز نمود که با مقابله شدید نیروهای خودی قرار گرفت، به طوری که در محور سلمان کشته نیروهای دشمن روی تپه‌ها سامواپا (ارتفاع 402) توسط نیروهای خودی دور زده شدند و علاوه بر تلفات سنگین اسرای زیادی نیز از این محور تخلیه شد و بیش از صد نفر اسیر و حدود 400 نفر کشته و زخمی بجای گذاشت به طوری که در محور کانی شیخ طبق گفته شنود تمام نیرو های عمل کننده بجز چند افسر بقیه کشته و اسیر و یا فرار نمودند:
میزان خسارات و غنائم بدست آماده از دشمن در کل عملیات مسلم بن عقیل تا تاریخ 12/7/61
1- آزاد کردن بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی ایران.
2- کشته شدن و زخمی کردن بیش از 4000 نفر از نیروهای کفر بعثی.
3- انهدام 79 دستگاه تانک و نفربر که تعدادی از تانک‌ها تی 72 بوده است.
4- گرفتن 275 نفر اسیر که بین آن‌ها افسر هم دیده می‌شدند.
5- انهدام 20 دستگاه خودرو و 3 دستگاه لودر و بولدوزر
6- انهدام 3 کاتیو شا
7- بدست آوردن یک دستگاه رادار
8- بدست آوردن یک دستگاه ردیاب صوتی توپخانه
9- بدست آوردن 3 دستگاه لودر بولدوزر دی- 8
10- 3 قبضه توپ 100 م م دوربین دار تیر مستقیم
11- 1 قبضه توپ 22 م م
12- 4 قبضه تفنگ 106 م م
13- 3 قبضه ضد هوایی 7 م م
14- 4 قبضه تفنگ 106 م م
15- 1 دستگاه کمپرسور سنگر کنی
16- تعداد 60 دستگاه تلفن صحرایی
17- 8 دستگاه تلسکوپ (دوربین تلسکوپی 20 کیلومتر)
18- 3 دستگاه موشک میلان با مهمات
19- تعدادی خمپاره انداز 60 م م و 82 م م با مهمات
20- تعداد بسیار زیادی (قابل توجهی) سلاح سبک و آر پی جی
21- جمع آوری 4000 مین ضد تانک و 170000 مین ضد نفر
22- مقدار زیادی مهمات که آمار دقیق آن در دست نیست.
23- تعداد 9 قبضه مسلسل و دوشکا
24- و حدود 7 هواپیما دشمن که توسط جنگنده های نیروی هوایی جمهوری اسلامی سقوط کردند.
http://www.dsrc.ir/view/article.aspx?id=847
خاطرات مرتبط با عملیات مسلم بن عقیل
- مرد مبارز
عملیات مسلم بن عقیل با حضور آیت‌الله اشرفی و تنی چند از مقامات کشوری و لشکری آغاز شد. ایشان در آن شب حال عجیبی داشت و یک لحظه آرام نداشت و تا صبح به دعا و مناجات مشغول بود و لحظه‌ای هم به استراحت نپرداخت. نزدیکی‌های صبح بود که یک عدد گلوله توپ در نزدیکی چادر ایشان منفجر شد. فرماندهان جهت ترک آن محل اصرار کردند، اما ایشان نپذیرفت و فرمود: من از این محل نمی‌روم و آماده هرگونه مسئله‌ای هستم. زیرا خون من رنگین‌تر و جان من عزیزتر از این عزیزان رزمنده نیست من باید تا پایان عملیات این جا باشم. سرانجام (شهید) محلاتی، عبا و عمامه ایشان را برداشت و بر سر دوش ایشان گذاشت و عصا را به دستش داده و او را عازم کرمانشاه کرد.
